To πρωτογενές πλεόνασμα, η ανεργία, η φτώχεια και η ανάπτυξη

Η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, η χώρα μας καταφέρνει να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013, το οποίο, σύμφωνα με τη μεθοδολογία της Eurostat, έκλεισε στα 3,9 δισ. ευρώ ή 2,1% του ΑΕΠ.

Τι είναι αυτό που αποκαλείται «πρωτογενές πλεόνασμα», πώς προέκυψε και γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Με απλά λόγια, πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει όταν τα έσοδα μιας χώρας ή ενός νοικοκυριού, ξεπερνούν τα έξοδα, χωρίς να υπολογίζεται η εξυπηρέτηση του χρέους. Σήμερα, η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει πρωτογενές πλεόνασμα. Δηλαδή δεν ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει. Αυτό σημαίνει ότι δεν δημιουργεί νέες υποχρεώσεις και δεν επιβαρύνει το υφιστάμενο έλλειμμά της. Ωστόσο, το χρέος της προς τον έξω κόσμο εξακολουθεί να υφίσταται, το ίδιο και οι τόκοι που πρέπει να πληρώνει για το χρέος αυτό. Δηλαδή το δημοσιονομικό της έλλειμμα παραμένει και για να το εξυπηρετεί, πρέπει είτε να αυξήσει τα έσοδα, είτε να μειώσει τις δαπάνες της.

Η κυβέρνηση θεωρεί πως με αυτό το «χαρτί» στο χέρι, θα μπορεί να διαπραγματευτεί καλύτερα τόσο με τους εταίρους και δανειστές μας, όσο και με τις αγορές. Κανείς καλόπιστος παρατηρητής δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό, καθώς δείχνει να ξεπέρασε τη περίοδο εκείνη που είχε τη θηλιά στο λαιμό, αν θα πληρώσει μισθούς συντάξεις και άλλες άμεσες υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα αλλάζει θετικά η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Και τα πρώτα σημάδια είναι εμφανή.

Όμως, κάθε καλόπιστος παρατηρητής θα συμφωνήσει πως το κόστος αυτής της επιτυχίας, είναι τεράστιο. Η ανεργία εκτοξεύθηκε στα ύψη, ο παραγωγικός ιστός της χώρας κατέρρευσε, η σκληρή λιτότητα οδήγησε πολλά νοικοκυριά στην φτώχεια και σε ανθρωπιστική καταστροφή.

Είναι χαρακτηριστικές οι διαπιστώσεις  των ελεγκτών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, οι οποίοι κατέγραψαν πως οι τέσσερις χώρες των μνημονίων (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρος) σφαγιάστηκαν από τους «χασάπηδες της τρόικας» -όπως τους αποκάλεσαν- και σαρώθηκαν από «κοινωνικό τσουνάμι»: Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, το ποσοστό των συμμετεχόντων στην παραγωγική διαδικασία, το 2007 ήταν 65,7%, ενώ κατακρημνίστηκε το 2013 στο 53,5%. Ανάλογη είναι η εικόνα και στις άλλες χώρες.

Τα στοιχεία καταγράφουν τη δραματική επιδείνωση της αγοράς εργασίας στις χώρες του μνημονίου σε ό,τι αφορά κυρίως τις γυναίκες και τους νέους - ειδικότερα στην Ελλάδα, μόνο το 11,6% των νέων εργάζονταν πέρυσι, δηλ. το ένα τρίτο του μέσου ευρωπαϊκού όρου.

Οι αριθμοί είναι αφοπλιστικοί. Το ποσοστό της ανεργίας τον Νοέμβριο του 2013, έφτασε το 28,0%  σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή. Οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.382.062 άτομα. Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός, δηλαδή τα άτομα που δεν εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία, διαμορφώθηκε σε 3.376.643 άτομα.

Τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας παρατηρούνται στους νέους ηλικίας 15-24 ετών, όπου το ποσοστό σκαρφάλωσε στο 61,4% από 61% που ήταν το Νοέμβριο του 2012. Ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 25-34, όπου το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε σε 38,4% από 35,8%. Στην Ελλάδα του 2007, μόλις το 58% των γυναικών εργάζονταν. Το ποσοστό αυτό έπεσε στο 43,6% το 2013.

Η συνταγή της ανάπτυξης

Για να καταπολεμηθεί η ανεργία, δεν αρκεί να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Χρειάζονται πολύ περισσότερα. Χρειάζεται να δημιουργηθούν εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, αλλά όχι με τον παλαιό, κλασσικό ελληνικό τρόπο, που συνέβαλε στην κρίση. Χρειάζεται να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην πραγματική οικονομία, σε παραγωγικούς και δυναμικούς τομείς. Χρειάζεται μακροχρόνιος σχεδιασμός, να ξαναδούμε με προσοχή τις δυνατότητες που μας προσφέρει ο τόπος μας. Να δημιουργηθούν νέες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα, εξωστρεφείς, πρωτότυπες, που να παράγουν πλούτο και να είναι βιώσιμες. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να υπάρξει το ανάλογο οικονομικό περιβάλλον. Ποιο είναι αυτό; Πολιτική σταθερότητα, σαφές, απλό και μακρόχρονο φορολογικό σύστημα, κίνητρα για επενδύσεις, κυρίως σε νέους επιχειρηματίες και κίνητρα κυρίως για προσέγγιση ξένων επενδύσεων.

Χρειάζεται, με άλλα λόγια, να φτιάξουμε το δικό μας εθνικό Μνημόνιο Ανάπτυξης, με συναίνεση και συμφωνία κομμάτων και φορέων. Μόνο έτσι θα διώξουμε τον εφιάλτη της κρίσης, της ανεργίας και της φτώχειας.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Ερμιόνης, ΕικονοσκόπιοNews